Ο εξηκοστός δορυφόρος του Κρόνου...

Ο S/2007 S4 είναι ο εξηκοστός δορυφόρος του Κρόνου. Η ανακάλυψη έγινε από την ομάδα της κάμερας του Cassini. O νέος δορυφόρος έχει διάμετρο μόλις 2 χιλιόμετρα, και κινείται σε κυκλική τροχιά γύρω από τον Κρόνο, ανάμεσα στην τροχιά άλλων δύο μικρών δορυφόρων, της Μεθώνης και της Παλλήνης. Λόγω του μικρού του μεγέθους, το ανακλώμενο φως του ήταν δυνατόν να εντοπιστεί μόνο με υπερέκθεση της κάμερας ISS (Imaging Sciecne Subsystem) του Cassini. Γι' αυτό το λόγο, o δορυφόρος Μιμας μοιάζει εξαιρετικά φωτεινός, σαν υπέρλαμπρο άστρο.

Περισσότερες πληροφορίες για το νέο δορυφόρο μπορείτε να βρείτε εδώ.

Αλήθεια, ξέρατε πως οι φωτογραφίες από την ISS κάμερα δημοσιεύονται αυτόματα στην κεντρική σελίδα για την αποστολή Cassini/Huygens, αμέσως μόλις λαμβάνονται από το Cassini; Με λίγο ταλέντο και εξάσκηση στην επεξεργασία φωτογραφίας ίσως κάνετε και εσείς μια τέτοια ανακάλυψη... Μερικοί λάτρεις της διαστημικής και της πλανητικής φυσικής στο http://www.unmannedspaceflight.com ίσως σας δώσουν πολύτιμες συμβουλές για το πως μπορείτε να επεξεργαστείτε αυτές τις εικόνες. Και όπως θα διαπιστώσετε, κάποιοι από αυτούς είναι ιδιαίτερα ταλαντούχοι (Ο Κρόνος: μωσαϊκό φωτογραφιών από μέλος του www.unmannedspaceflight.com)

Βάζοντας το χάος σε τάξη...

Άραγε πόσες εργασίες δημοσιεύονται μέσα σε ένα μήνα; Η αλήθεια είναι πως δεν ξέρω τον αριθμό. Για ένα όμως μπορώ να είμαι σίγουρος: πως ο αριθμός είναι μεγάλος. Ας ρίξουμε μια ματιά σε ένα από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους επιστημονικών περιοδικών και συγγραμμάτων, την Αμερικανική Ένωση Γεωφυσικής (American Geophysical Union - AGU).

Με μια επίσκεψη στο www.agu.org μπορούμε να πληροφορηθούμε για τις εκδόσεις της ένωσης, απλά επιλέγοντας το PUBLICATIONS στα αριστερά της σελίδας. Αφήνοντας στην άκρη τις εκδόσεις βιβλίων, βλέπουμε πως η ένωση διαχειρίζεται 13 επιστημονικά περιοδικά, ένα εκ των οποίων (Journal of Geophysical Research) έχει 7 υποκατηγορίες - κάθε μια για διαφορετικό κλάδο της γεωφυσικής. Ενδεικτικά, επιλέγουμε το Geophysical Research Letters (GRL).

To GRL είναι ένα περιοδικό που δημοσιεύει σύντομες ερευνητικές εργασίες (letters / 4-5 σελίδες) το περιεχόμενο των οποίων καλύπτει θέματα γεωφυσικής. Η δημοσίευση στο GRL απαιτεί τη σύμφωνη γνώμη δύο κριτών (referees) και του συντάκτη (editor), αν και συνήθως η απόφαση το συντάκτη εξαρτάται από τα σχόλια που θα κάνουν οι δύο κριτές.

Στη διεύθυνση http://www.agu.org/pubs/current/gl/ μπορούμε να δούμε τις εργασίες που έχουν δημοσιευτεί από 1/7/2007 μέχρι και σήμερα, 19/7/2007. Πριν καλά καλά τελειώσει ο μήνας, το GRL έχει αναρτήσει περίπου 80 εργασίες. Και το GRL μόλις ένα από τα εκατοντάδες επιστημονικά περιοδικά...! Αρκετά ακόμα μπορείτε να βρείτε ενδεικτικά εδώ και εδώ...

Από τη λίστα με τις εργασίες μπορείτε να ρίξουμε μόνο μια ματιά στους τίτλους και στις περιλήψεις (abstract) των εργασιών. Η πρόσβασή στο πλήρες περιεχόμενο της εργασίας απαιτεί την πληρωμή συνδρομής στο περιοδικό ή την αγορά του εκάστοτε letter. Υπάρχουν βέβαια και πιο οικονομικές λύσεις για την απόκτησή τους, όπως πχ. η επίσκεψή σε μια επιστημονική δημόσια βιβλιοθήκη, ή ακόμα και η επικοινωνία με κάποιον από τους συγγραφείς της εργασίας. Φυσικά η καταβολή χρημάτων δεν είναι απαραίτητη για κάθε περιοδικό: υπάρχουν δεκάδες περιοδικά, διαθέσιμα δωρεάν μέσω του διαδικτύου (πχ. Directory of Open Access Journals, Wikipedia: Open Access).

Ανεξάρτητα πάντως από το πλήρες περιεχόμενο των εργασιών, το πλήθος τους, οι ασυνήθιστοι και "εξωπραγματικοί" (για τον μη ειδικό) τίτλοι τους είναι ήδη αρκετά στοιχεία για να προκαλέσουν το θαυμασμό, την απορία και την περιέργεια, τουλάχιστον σε μένα - ελπίζω το ίδιο και σε εσάς. Είναι επίσης υπεραρκετά για να διαπιστώσουμε το μέγεθος της επιστημονικής ειδίκευσης το οποίο έχουμε επιτύχει σήμερα, αλλά και το επίπεδο επιστημονικής προόδου που λαμβάνει χώρα καθημερινά Απλά διαβάστε μερικούς τίτλους και θα καταλάβετε τι εννοώ...

Φυσικά δημιουργείται η εύλογη απορία: πώς ένας τόσο μεγάλος όγκος πληροφοριών μπορεί να γίνει χρήσιμος για την επιστημονική κοινότητα; Πως μπορεί ένας επιστήμονας να παρακολουθήσει την ταχύτατη εξέλιξη των ιδεών και των ανακαλύψεων, έστω στο δικό του κλάδο μόνο;

Η απάντηση σε αυτό σίγουρα δεν είναι εύκολη... Είναι σίγουρο όμως πως σε αυτό συνεισφέρουν σε σημαντικό βαθμό οι online βάσεις δεδομένων, μερικές από τις οποίες αναφέρονται σε λίστα συνδέσμων του παρόντος blog, η διεξαγωγή συνεδρίων (διεθνών ή μη), ενώ φυσικά η δυνατότητες που προσφέρει σήμερα η διαδικτυακή τεχνολογία, κάθε άλλο παρά αμελητέα συνεισφορά έχουν. Γι' αυτά θα αναφερθούμε πιο λεπτομερώς ίσως κάποια άλλη φορά... Προς το παρών μπορείτε απλά να χαζέψτε μερικούς από τους τίτλους των πρόσφατων ιδεών και ανακαλύψεων που δημοσιεύονται στο GRL (ή σε οποιοδήποτε άλλο επιστημονικό περιοδικό θέλετε) και να αναρωτηθείτε για πόσες από αυτές τις ανακαλύψεις ακούσατε κάτι από τα ΜΜΕ;

Εισαγωγή...

Καθημερινά ενημερωνόμαστε για δεκάδες νέες και συναρπαστικές ανακαλύψεις... Για όσους δεν συμμετέχουν ενεργά στην επιστημονική έρευνα, η ενημέρωση αυτή γίνεται συνήθως μέσω περιοδικών εκλαϊκευμένης επιστήμης, της τηλεόρασης, ή ιστοσελίδων στο διαδίκτυο που ασχολούνται αποκλειστικά ή μερικώς με την προβολή σημαντικών επιστημονικών αποτελεσμάτων.

Αναπόφευκτα, ο έντυπος και ηλεκτρονικός τύπος μεταδίδει τα σημαντικότερα αποτελέσματα: αυτά που φαίνεται πως μπορεί έχουν μεγάλη συμβολή στην πρόοδο της επιστήμης, αυτά που είναι ασυνήθιστα ή απρόσμενα και κυρίως αυτά που ο απλός κόσμος μπορεί εύκολα να κατανοήσει και να εκτιμήσει. Όλα αυτά τα επιστημονικά αυτά αποτελέσματα, όμως, δεν είναι παρα η κορυφή του παγόβουνου...

Κάθε μεγάλη ανακάλυψη είναι το αποτέλεσμα πολλών μικρών βημάτων επιστημονικής προόδου Το καθένα από αυτά τα βήματα (που μπορεί να έχει τη μορφή μιας πολύχρονης έρευνας, μιας επιστημονικής δημοσίευσης, της κατασκευής ενός πειράματος κλπ) είναι εξίσου σημαντικό, όσο και η μεγάλη ανακάλυψη. Για τον απλό κόσμο όμως η πραγματοποίηση όλων αυτών των επιμέρους βημάτων παραμένει στην αφάνεια, είτε γιατί μεταδίδεται με τρόπο που απευθύνεται μόνο στους "ειδικούς" (πχ. δημοσίευση σε εξειδικευμένο επιστημονικό περιοδικό με κριτές), είτε γιατί απλώς τα επιμέρους βήματα δεν έχουν το στοιχείο του "συναρπαστικού", είτε γιατί οι φορείς τους (επιστήμονες) δεν έχουν τη διάθεση, τον τρόπο ή τις επικοινωνιακές δυνατότητες που απαιτούνται για να προβάλουν τη δουλειά τους εκτός των "συνόρων" της επιστημονικής κοινότητας...

Στο παρών ιστολογιο, συνεπώς, θα επιχειρήσω πρωτίστως να επιστήσω την προσοχή σε μερικές επιστημονικές δημοσιεύσεις και γεγονότα που ίσως δεν τραβάνε προσοχή των ΜΜΕ, αλλά που ίσως αξίζουν την προσοχή όλων. Εξ' ου και ο ο τίτλος του blog: "ΑΓΝΩΣΤΑ". Φυσικά, δε θα παραλείπω να αναφέρομαι και σε αξιοσημείωτες ανακαλύψεις που τυγχάνουν της δημοσιότητα που τους αξίζει.

Η δειγματοληψία θα γίνεται από το χώρο της πλανητικής φυσικής και της διαστημικής, που αποτελούν αγαπημένα μου θέματα, αν και θα προσπαθήσω να καλύψω και άλλα θέματα, συμπεριλαμβανομένου και του χώρου της "εναλλακτικής επιστήμης", που συναρπάζει πολύ κόσμο Φυσικά η επιλογή των θεμάτων θα βασίζεται σε υποκειμενικά κριτήρια και φυσικά θα καλύπτει ένα πολύ μικρο ποσοστο των επιστημονικών γεγονότων. Άλλωστε οι επιστημονικές δημοσιεύσεις και ανακοινώσεις είναι εκατοντάδες, καθημερινά...

Την επιστημονική μονοτονια του blog θα προσπαθώ να τη σπάω με αναφορές σε θέματα ποικίλης ύλης, με μια μικρή έμφαση στην αγαπημένη μου μπάντα, τους Radiohead... :-)

Αυτά για αρχή...

Ηλίας

Καλή αρχή...!